Việt vị trong bóng đá không chỉ là một luật, mà còn là yếu tố then chốt quyết định tính công bằng và chiến thuật của trận đấu. Nhiều tình huống gây tranh cãi phát sinh chỉ vì cầu thủ hoặc người hâm mộ không hiểu rõ luật này. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết để loại bỏ bất kỳ sự mơ hồ nào trong các trận đấu bóng đá.
Việt vị trong bóng đá là gì?
Luật việt vị được Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (FIFA) quy định cụ thể nhằm đảm bảo tính công bằng trong thi đấu. Một cầu thủ bị coi là việt vị khi, tại thời điểm đồng đội chuyền bóng cho anh ta, anh ta ở gần khung thành đối phương hơn cả bóng và cầu thủ phòng ngự cuối cùng, và có liên quan đến hành động của bóng.
Các tình huống việt vị bao gồm: nhận bóng từ quả ném biên, quả phạt góc hoặc quả phát bóng lên; và ở vị trí việt vị mà không cản trở lối chơi hoặc hậu vệ đối phương. Luật này có vẻ đơn giản trên lý thuyết, nhưng việc áp dụng thực tế thường gây tranh cãi trên sân.
Cách trọng tài phát hiện lỗi việt vị trong bóng đá
Việc xác định việt vị chưa bao giờ là một nhiệm vụ dễ dàng và đòi hỏi trọng tài phải có khả năng quan sát chính xác cùng sự hỗ trợ của công nghệ trong thời đại hiện nay.
Vai trò của trọng tài biên và người quan sát
Trọng tài chạm bóng có trách nhiệm phát hiện tình huống việt vị bằng mắt thường và giơ cờ báo hiệu. Tuy nhiên, nếu một cầu thủ ở vị trí việt vị nhưng không ảnh hưởng đến trận đấu, trọng tài có thể cho phép trận đấu tiếp tục.
Công nghệ VAR hỗ trợ việc ra quyết định
Những người xem bóng đá chia sẻ: Công nghệ VAR đã cách mạng hóa việc xử lý các tình huống việt vị gây tranh cãi. Hệ thống này sử dụng các đường ảo để xác minh vị trí chính xác của cầu thủ. Nếu chỉ một bộ phận cơ thể (ngoài bàn tay) vượt ra ngoài hậu vệ cuối cùng, tình huống việt vị sẽ được xác nhận. Mặc dù giúp giảm thiểu sai sót, VAR cũng gây ra nhiều tranh cãi do khả năng loại trừ các tình huống việt vị được coi là “nhẹ”.
Công nghệ việt vị bán tự động
World Cup 2022 sẽ có hệ thống phát hiện việt vị bán tự động để cải thiện tốc độ và độ chính xác. Hệ thống này tích hợp các cảm biến trong bóng và trí tuệ nhân tạo từ nhiều camera để xác định lỗi việt vị chỉ trong vài giây, giảm đáng kể thời gian chờ xem xét VAR.
Những tình huống việt vị gây tranh cãi trong bóng đá
Bất chấp những quy định rõ ràng, việt vị trong bóng đá vẫn là chủ đề gây tranh cãi gay gắt trong các trận đấu cấp cao.
Khi mắt thường không đủ
Thông thường, trọng tài và khán giả không thể phát hiện ra lỗi việt vị cho đến khi VAR can thiệp. Một ví dụ điển hình là bàn thắng của Lukaku tại Euro 2020: một bàn thắng tưởng chừng hợp lệ lại bị từ chối vì lỗi việt vị chỉ cách đầu gối vài milimet.
Vụ Mbappé gây tranh cãi
Trong Nations League 2021, Mbappé đã ghi bàn thắng ở tư thế việt vị, khi bóng đã chạm chân một hậu vệ đối phương. Tuy nhiên, bàn thắng vẫn được công nhận, gây ra phản ứng dữ dội từ phía đối phương, những người đã tranh cãi về tính hợp lệ của bàn thắng.
Việt vị nhưng không can thiệp
Một vùng xám trong luật sẽ xuất hiện khi một cầu thủ ở vị trí việt vị nhưng không chủ động tham gia vào trận đấu. Nếu họ không cản trở hàng phòng ngự hoặc thủ môn, trọng tài có thể cho phép. Tuy nhiên, nếu họ cản trở tầm nhìn hoặc gây áp lực lên đối phương, lỗi việt vị sẽ được thổi.
Quả bóng chạm vào hậu vệ – việt vị hay không?
Khi bóng vô tình chạm vào hậu vệ trước khi đến được cầu thủ đang ở vị trí việt vị, quyết định phụ thuộc vào hành động của hậu vệ. Nếu hậu vệ cố tình phá bóng, bàn thắng có thể được công nhận. Tuy nhiên, nếu đó chỉ là va chạm vô ý, lỗi việt vị vẫn được coi là hợp lệ.
Vai trò của công nghệ VAR trong xác định việt vị
Nguồn tin từ Giovang tv chia sẻ: Từ khi VAR được áp dụng, việc xác định việt vị trong bóng đá trở nên chính xác hơn, đặc biệt ở các giải đấu lớn như World Cup, Champions League hay Premier League.
VAR có thể:
- Phóng lớn từng khung hình tại thời điểm chuyền bóng.
- Vẽ đường kẻ tự động dựa trên vị trí của hậu vệ và tiền đạo.
- Tính toán các điểm tiếp xúc của cơ thể có thể ghi bàn.
Tuy vậy, VAR cũng tạo ra nhiều tranh cãi:
- Khoảng cách xác định việt vị đôi khi chỉ là vài centimet.
- Khung hình VAR không phải lúc nào cũng trùng chính xác với khoảnh khắc bóng rời chân cầu thủ chuyền bóng.
- Việc dừng trận đấu làm giảm mạch cảm xúc.
Mặc dù vậy, không thể phủ nhận rằng VAR giúp hạn chế những sai sót nghiêm trọng trong việc phán đoán việt vị.
Những tranh cãi nổi bật về việt vị trong bóng đá
Trong lịch sử bóng đá, đã có không ít tình huống gây tranh cãi quyết liệt:
Việt vị “bằng mũi giày”
Những pha bóng mà cầu thủ bị thổi phạt vì… đầu ngón chân vượt đối phương đã tạo ra nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều người cho rằng luật quá khắt khe với tiền đạo.
Cầu thủ đứng gần khung thành nhưng không tham gia pha bóng
Theo luật, nếu cầu thủ này không tác động vào tình huống thì không việt vị — nhưng trên thực tế, việc “đánh giá tác động” rất khó, dẫn đến nhiều quyết định không thống nhất.
VAR vẽ sai hoặc lỗi kỹ thuật
Có trận đấu VAR bị lỗi phần mềm hoặc camera không đủ góc quay, khiến trọng tài phải đưa ra quyết định gây tranh cãi.
Việt vị trong bóng đá là một yếu tố quan trọng của luật bóng đá hiện đại, đảm bảo tính công bằng và diễn biến trận đấu suôn sẻ. Bằng cách nắm vững khái niệm này và biết cách nhận biết nó, bạn sẽ không bao giờ bị bất ngờ trong những pha tranh chấp quyết liệt. Dù là cầu thủ hay khán giả, việc hiểu rõ về việt vị cũng thể hiện kiến thức sâu rộng về bóng đá.
